Beroemde vrouwen van Utrecht

Voor mijn ontwerp ´Dansende Dames in 3D´ doe ik momenteel onderzoek. Ik focus me op de vrouwenemancipatie want daar staan de dames voor. Ik stuit op interessante dames als Anne Maria van Schuurman, de eerste vrouw in Nederland die colleges mocht volgen. Vanachter een gordijntje, dat dan wel. We schrijven de 17e eeuw. Ze studeerde aan de voorloper van de universiteit Utrecht. Pas twee eeuwen later werd Alleta Jacobs officieel toegelaten tot een Nederlandse universiteit.

Samen met Belle van Zuylen en andere invloedrijke vrouwen staat Anna Maria Schuurman vermeld in de wandelgids ´Beroemde vrouwen van Utrecht´. In gezelschap van Marleen Gerlagh, een bevriende kunstenares, volgden we een stukje van de route.

Zusje
Onderweg naar het eerste adres, dat van Belle van Zuylen, komen we een winkelpand tegen met de tekst: ´het leuke van Zusje….´. Marleen en ik schieten in de lach. Dit is de tweede keer dat we samen op pad zijn. De eerste keer was toen we tekeningenkasten voor onze ateliers gingen ophalen en voor de lunch een restaurant met de naam ´Zusjes´ aandeden. En nu lopen we voorbij een winkelpand waar het zusje van restaurant Lokaal Negen komt. Daar gaan we de volgende keer lunchen.

Belle van Zuylen
Op Kromme Nieuwegracht 3 zien we het gracieuze pand waar de familie Van Tuyll van Serooskerken tijdens de wintermaanden verbleef. Dochter Isabella Agneta Elisabeth van Tuyll van Serooskerken was een beroemd schrijfster. We kennen haar beter onder haar pseudoniem: Belle van Zuylen. “Ik vraag niet om vrijheid van denken. Die heb ik”, was een beroemde uitspraak van haar. Evenals: “Ik heb geen talent voor ondergeschiktheid. “ Tegenwoordig zit Schoevers in het pand. Benieuwd hoe Belle hiernaar had gekeken.

Hoogbegaafde dame
Achter de Dom woonde Anna Maria van Schuurman, een hoogbegaafde dame. Dankzij buurtgenoot en theoloog Gisbertus Voetius mag ze colleges volgen aan de Latijnse School, de voorloper van de universiteit, alwaar hij lesgeeft. Als de Utrechtse universiteit in 1636 officieel wordt gesticht, schrijft Anna Maria een lofdicht. Daarin benadrukt ze dat ´wetenschap en vorming voor allen bedoeld zijn´. Door publicatie in Europese kranten krijgt de hoogbegaafde dame internationale bekendheid. In een vensterbank in de zon lees ik Marleen het hele verhaal over Anna Maria van Schuurman voor en eindig met de zin: ´De grootste zonde, volgens Anna Maria van Schuurman? Niet zelf te denken´. Met deze wijze woorden liepen we richting de Buurkerk waar museum Speelklok zit.

Zuster Bertken
In de Choorstraat stond vroeger het koor van de kerk. Daar woonde zuster Bertken, de ´bruid van Christus´ haar kluis. Een tegel geeft de plek aan. Je bedenkt het niet, maar de tegel ligt voor... jawel: een bruidswinkel. Toeval? We lopen het museum in om te kijken of we nog iets van de kluis kunnen terugvinden. Helaas. Ter hoogte van de damestoiletten loopt het dood. En daarmee eindigt het eerste deel ook van onze wandeltocht. Het is warm, we zijn toe aan een biertje.

Huisjes van Kaarten
Maar, voordat we neerploffen op een terras neemt Marleen me nog mee naar een plek die niet in de wandelgids wordt vermeld. Want onze mooie route mag niet eindigen in het toilet, vindt ze. Ze neemt me mee naar een poort in de Steenweg. Deze 17e -eeuwse achterpoort was de achteringang van stadskasteel Groenewoude. In het poorthuis woonde vanaf 1929 de schrijfster Clare Lennart (1899 – 1972). De Steenweg en haar huis waar ze kamers verhuurde, staan centraal in haar roman ´Huisjes van Kaarten´. Snel maar eens kopen. Nu eerst een bier!

Savannah Bay
De wandelgids ´Beroemde vrouwen van Utrecht´ is uitgegeven door het Centre for the Humanities, ter gelegenheid van de culturele zondag op 3 april 2016 die in het teken stond van ´Science in the city´. Het is te koop voor 4,50 euro. Ik vond nog een exemplaar in boekhandel Savanna Bay.